COVID-19 da cinsiyet ne kadar etkili ?

Günler geçtikçe ülkemizde Korona virüs hasta sayıları artıyor. 18 Nisan itibariyle toplam 82329 vakamız oldu. Maalesef bugüne kadar 1890 kişi hayatını kaybetti. Ve günlük hasta kayıplarımız da 100ü geçmiş durumda. Bilim Kurulu Üyelerinin bazıları ve Sağlık Bakanı oldukça olumlu konuşuyor. Yani artış hızının yavaşladığını ifade ediyorlar gecen 1 ay süresince. Ancak bu olumlu istatistiki bilgi günlük vefat eden kişi sayılarını gördüğümüz zaman içimizi rahatlatmıyor. Biz yine de önümüze bakacağız verilen bu bilgiler ışığında tedbirlerimizi alıp ümitle yola devam edeceğiz. Her zaman olduğu gibi.

Bugün COVID-19’daki cinsiyet dağılımına bakmak istedim. Genelde tüm dünyada erkekler kadınlara göre daha büyük bir risk grubu şeklinde gözüküyor.

İlk olarak enfeksiyonun sadece Çin’de olduğu sürece baktığımız zaman erkek hastaların hem hastalığı daha ağır geçirdikleri hem de ölüm oranlarının daha yüksek olduğu görülüyor. Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi erkeklerde ölüm oranını %2.8 kadınlarda ise %1.7 olarak açıkladı. Ancak Çin’de erkeklerde sigara içme oranları kadınlara göre o kadar yüksek ki cinsiyetin burada ayırt edici olmadığını söyleyebiliriz. Aşağıdaki grafikten de görüleceği gibi 2016 yılında Çin'de sigara içme oranı kadınlarda 1.9 iken erkeklerde 48.4 olarak tespit edilmiştir. Sigara içme oranlarının yüksek olması sadece akciğer harabiyeti açısından değerlendirilmemiş, ayrıca sigara içenlerde ACE2 ekspresyonunun (Korona virüsün bağlandığı reseptör) artması da COVID-19’un bu kişilerde daha fazla görülmesine sebep olarak gösterilbilmektedir. Dolayısıyla Çin’deki vakalarla cinsiyet yalnız başına bir faktör olarak değerlendirilemez.

Çin'de cinsiyete göre sigara içme oranları

COVID-19’un bir diğer ağır seyrettiği ülke olan İtalya’ya bakalım. İtalya’da 25000 vaka üzerinde yapılan bir araştırmada ölüm oranı erkeklerde %8 iken kadınlarda %5 olarak bulunmuş. Sigara içme oranlarına baktığımız zaman ise yine erkekler kadınlardan yüksek olmakla birlikte (%30 erkek, %19 kadın) fark Çin’deki kadar yüksek değildir. Daha birçok ülkenin istatistikleri yayınlanmış ama hepsine tek tek girmek istemiyorum.

Zaman ilerledikçe hastalık yayılmaya devam ettikçe bu pandeminin merkezi Çin-Wuhan'dan İtalya - Lombardia'ya, oradan da New York'a taşındı. Sigara içme oranları cinsiyetler arasında çok az fark gösteren New York'ta  17 Nisan da yapılan bir haberde doğrulanmış vakaların  %54'ü kadın iken, ölümlerin %53'ünün erkek olduğu olduğu açıklandı.  Dolayısıyla erkeklerde ölüm oranındaki yükseklik sadece sigaraya bağlanamaz. Bu sonuçlar birlikte değerlendirildiğinde genel olarak erkeklerde ölüm oranlarının kadınlardan daha yüksek olduğu gözlenmektedir.

Kardiyovasküler hastalıklar, hipertansiyon ve kronik akciğer hastalıklarının erkeklerde daha yaygın görülmesi, elbette sigara ve alkol tüketimi, sosyal hayata katılma, çalışma şartları gibi harici faktörlerin erkeklerin aleyhine olması erkekleri COVID-19’a karşı daha yüksek bir risk grubu haline getirmiştir.

Ayrıca, kadınların kromozom ve hormonları ile düzenlenen doğal bağışıklık sisteminin bu durumda etkili olduğu düşünülmektedir. Genellikle kadınlar enfeksiyonlara karşı erkeklere göre daha iyi bağışıklık sistemi cevabı verirler. Bu durum aşılanmada da bu şekildedir. Dolayısıyla COVID-19 da benzer şekilde bir etki ortaya çıkacaktır.

Okuduğum makaleler ve basına yansıyan haberlerde gördüğüm kadarıyla ülkelerin veri paylaşımları tam tutarlılık göstermemekte. Yani bazı ülkeler veri paylaşımında cinsiyet, komorbidite, yaş ya da diğer faktörleri ayrıntılı şekilde belirtirken, bazı ülkeler verileri total olarak vermektedir. Bu sebeple veri paylaşımlarında daha da önemlisi öncelikle verilerin hazırlanması esnasında bu tip ayrıntıların belirtilmesi uzun vadeleri araştırmalar açısından önem taşımaktadır. Başta Dünya Sağlık Örgütü olmak üzere Uluslararası kuruluşların veri analizleri için ülkeleri bu şekilde yönlendirmesi yerinde olacaktır.

Zaman geçtikçe, vaka sayıları arttıkça, yayınlar yapılmaya araştırmalar yayınlanmaya devam ettikçe daha çok şey öğreneceğiz.

Sağlıklı ve meraklı güzel günler dileğiyle..