Zerdeçal – Curcuma longa - Turmeric – Haridra…
Hangi ismi ile yazarsanız yazın hakkında onlarca bilgi bulabileceğiniz bir
bitki. Biraz daha inceleyelim Zerdeçalı (Curcuma longa), toz halini, ekstrelerini ya da etken maddesini..
Zerdeçal bilindiği gibi kök kısımları kullanılan bir bitkidir. Köklerinden
hazırlanan toz yemeklere eklendiğinde gıdaların tazeliğini koruması,
karakteristik koku ve tat katması nedeniyle özel bir önem taşır. Zerdeçal köri
sosunun en önemli baharatı olup, sosun uzun süre saklanmasını sağlayarak,
lezzetini artırır ve gıdaları koruyucu etki gösterir.
Kurkumin
Yapılan araştırmalar zerdeçalın en önemli etken maddesinin Kurkumin
olduğunu göstermiştir. Kurkumin lipofilik yani yağda çözünen fenolik bir madde
olup, suda çözünürlüğü çok düşüktür. Bunun yanında asidik mide pHsına oldukça
dayanıklı bir maddedir. Kurkuminin antioksidan ve antienflamatuvar özellikleri
pek çok çalışma ile gösterilmiştir. Zerdaçalın göstermiş olduğu etkilerin de
potansiyel olarak bu madde ve türevlerinden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Peki Kurkumin mi Zerdeçal mı kullanılmalı
?
Zerdeçal genel olarak baharat ve gıda olarak kullanılırken, kurkumin nutrasötik ya da ilaç olarak kullanılabilecek bir maddedir. Araştırıldığı zaman her ikisi
de benzer oldukça faydalı etkiler gösterecektir ama benim kişisel tercihim
bitkiden elde edilen saf madde yerine tüm bitkiyi ya da ekstresini kullanmak
yönündedir. Bu tercih ancak hekim tarafından tedavide doğrudan kurkumin
önerilmişse elbette değişecektir. Zerdaçalın etkisi daha çok önleyici ve
koruyucu şekilde ortaya çıkacaktır.
Zerdeçal - Kurkumin |
Zerdeçalı karabiber ile birlikte tüketmek neden önemli ?
Unutulmaması gereken
nokta zerdeçalda bulunan kurkuminin dolayısıyla zerdeçalın biyoyararlanımının
oldukça düşük olduğudur. Kurkumin midede çok az emilir ve emildikten sonra da
çok kısa süre sonra parçalanır. Dolayısıyla da etkinliği çok düşüktür, kan
düzeyleri zaman zaman hiç tespit edilemeyecek kadar düşüktür. Bunu artırmak
için genellikle karabiber ile birlikte kullanılması önerilir. Karabiber
içerisinde bulunan piperin kurkuminin etkisini artıracaktır. Karabiber ile
birlikte kullanımda kan düzeylerinin %200 e kadar arttığı gösterilmiştir.
Hindistan’da da geleneksel olarak yemeklerde zerdeçal karabiber ile birlikte
kullanılır. Benzer şekilde eğer gıda desteği kullanılacak ise içerisinde
mutlaka karabiber ekstresi ya da piperin taşımasına dikkat edilmelidir.
Zerdeçal - Zeytinyağı- Karabiber |
Benzer şekilde zerdeçal ve karabiber kombinasyonunun
yağlı gıdalar içinde tüketilmesi de yine etkinliğini artıracak bir diğer
yöntemdir. Özellikle zerdeçal, karabiber ve zeytinyağı bir arada kullanılarak
yapılan çalışmalarda oldukça anlamlı sonuçlar elde edilmiştir.
Son yıllarda
kurkuminin etkisini artırmak için nanopartikül, lipozom, fosfolipit kompleks
gibi farklı dozaj şekilleri denenerek bu yönde araştırmalar
yapılmaktadır. Bu sebeple piyasada satılan zerdeçal ekstrelerinin de
gerçekten etkinliğini gösterebilmesi için ya karabiber ile birlikte
hazırlanması ya da özel formülasyon teknikleri kullanılarak hazırlanmış olması
çok önemlidir.
Peki ya etkileri ???
Sindirim sistemi üzerine yararlı etkileri, hazımsızlık,
şişkinlik, mide ülserleri, mide kasılmalarını iyileştirici etkisi, Alzheimer’dan
koruyucu etkisi, Cilt üzerine faydalı etkileri, romatizmada tedavi edici
etkisi, pek çok çalışma ile gösterilmiştir. Kansas State Üniversitesinde yapılan bir araştırmada doğrudan ateşte pişirilen (mangal, barbekü gibi) ya da kızartılan etlere zerdeçal eklenmesinin kanserojen madde oluşumunu %40 a kadar azalttığı, Hindistan’da fazla miktarda köri kullanımı dolayısıyla Alzheimer hastalığı sıklığının 70-79 yaş arasındaki Amerika’daki yaşlılara göre dörtte bir oranında daha az olduğu bulunmuştur. Bunun yanında meme, kolon, prostat, mide, karaciğer ve özefagus gibi pek çok kanserde önleyici dolayısıyla korunmaya yardımcı olduğu gösterilmiştir.Zerdeçal ve kurkumin üzerindeki
araştırmalar dünyanın pek çok yerinde hızla devam etmektedir.
Zerdeçalı
sofralarınızdan eksik etmemeniz dileğiyle..
1. Bioavailability of Curcumin: Problems and Promises: Anand ve ark., 4(6),
807–818 Molecular Pharmaceutics, 2007.
2. WHO Monographs on Selected Medicinal Plants - Volume 1
3. Turmeric, the Golden Spice: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92752/
Yorumlar
Yorum Gönder